Hovawart – historia i pochodzenie rasy
Korzenie rasy w średniowiecznych Niemczech
Hovawart to rasa psa o bardzo starych korzeniach, której początki sięgają średniowiecza. Pierwsze wzmianki o tych psach pojawiają się już w dokumentach z XIII wieku w Niemczech. Nazwa pochodzi od niemieckich słów „Hova” (dwór, obejście) i „Wart” (strażnik), co dosłownie oznacza „strażnik obejścia”. W dawnych czasach psy te pełniły rolę obrońców gospodarstw, stad i rodzin przed złodziejami czy dzikimi zwierzętami.
Hovawart jako pies stróżujący i obrońca
Pierwotnie hodowany jako pies użytkowy, był niezwykle ceniony za swoje zdolności obronne. Strzegł majątku właścicieli, a także towarzyszył im podczas polowań. W średniowiecznych kronikach znajdziemy wzmianki, że psy te były niezastąpione w ochronie domostw, co podkreśla ich naturalny instynkt czujności i odwagi.
Upadek i odrodzenie rasy
W kolejnych stuleciach rasa zaczęła tracić na znaczeniu, gdy na popularności zyskały inne psy użytkowe, takie jak owczarki niemieckie czy rottweilery. W XIX wieku Hovawart był już bliski całkowitego wyginięcia. Na szczęście na początku XX wieku podjęto działania mające na celu odtworzenie rasy. Kluczową rolę odegrał w tym dr Kynolog Kurt Friedrich König, który połączył psy przypominające dawnych hovawartów z innymi rasami, m.in. leonbergerami, kuvaszami, nowofundlandami i owczarkami niemieckimi.
Oficjalne uznanie rasy
W 1922 roku powstał pierwszy klub hodowców hovawarta w Niemczech, a w 1937 roku rasa została oficjalnie uznana przez Niemiecki Związek Kynologiczny. Po II wojnie światowej hodowla została odbudowana, a Hovawart stopniowo zdobywał popularność również poza granicami Niemiec. Obecnie jest to rasa zarejestrowana i uznana przez Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI) pod numerem wzorca 190, zakwalifikowana do grupy II – pinczery, sznaucery, molosy i szwajcarskie psy górskie.
Rola rasy dzisiaj
Dzisiaj Hovawart pełni rolę nie tylko psa stróżującego, ale również doskonałego towarzysza rodziny. Zyskuje popularność w całej Europie, w tym także w Polsce, gdzie ceniony jest za swoją lojalność, inteligencję i umiejętności obronne. Choć wciąż rzadki, coraz częściej można go spotkać zarówno w roli psa rodzinnego, jak i pracującego – w ratownictwie czy dogoterapii.

Hovawart – wygląd rasy
Ogólna sylwetka i proporcje
To pies średniej lub dużej wielkości, o harmonijnej i mocnej budowie ciała. Jego sylwetka jest lekko wydłużona, ale proporcjonalna, co nadaje mu elegancji i jednocześnie zdradza użytkowy charakter. To pies, który sprawia wrażenie silnego, ale nie ociężałego – jest jednocześnie muskularny i zwinny.
Wysokość i waga
Wzorzec rasy podaje, że wysokość w kłębie u psów wynosi od 63 do 70 cm, a u suk od 58 do 65 cm. Waga zazwyczaj mieści się w przedziale 25–40 kg, w zależności od płci i kondycji psa. To sprawia, że hovawart jest rasą odpowiednią dla osób, które szukają psa dużego, ale nie przesadnie masywnego.
Głowa i wyraz pyska
Głowa jest proporcjonalna do reszty ciała, z dobrze zaznaczonym stopem i mocną kufą. Oczy mają kształt owalny i są ciemne, co nadaje psu przyjazny, inteligentny wyraz. Uszy są średniej wielkości, trójkątne i opadające, osadzone wysoko, przylegające do policzków.
Sierść i umaszczenie
Jedną z najbardziej charakterystycznych cech rasy jest półdługa, lekko falista sierść z gęstym podszerstkiem, która doskonale chroni psa przed warunkami atmosferycznymi. Wzorzec dopuszcza trzy rodzaje umaszczenia:
- czarne z podpalaniem – najczęściej spotykane, przypominające umaszczenie rottweilera,
- czarne – jednolite, głębokie umaszczenie,
- blond – od jasnokremowego po złocisty, przypominające nieco golden retrievera.
Ogon
Ogon jest długi, obficie owłosiony i noszony zakrzywiony w łuk, ale nie zawinięty nad grzbietem. W spoczynku może opadać, a podczas ruchu pies często unosi go nieco wyżej, co dodaje mu dostojności.
Wyjątkowe cechy wyglądu
Hovawart wyróżnia się elegancką, ale jednocześnie naturalną prezencją. Nie jest to pies sztucznie przerysowany w wyglądzie – jego sylwetka zdradza przeznaczenie użytkowe. Mocne łapy, sprężysty krok i proporcjonalna budowa czynią z niego psa zdolnego do pracy w różnych warunkach terenowych.

Hovawart – charakterystyka rasy
Temperament i usposobienie
To pies inteligentny, pewny siebie i zrównoważony. Jego natura łączy w sobie czujność psa stróżującego z lojalnością psa rodzinnego. To rasa, która silnie przywiązuje się do swojego opiekuna i rodziny, wykazując ogromną lojalność i oddanie. Dzięki temu hovawart świetnie sprawdza się jako pies towarzyszący, a jednocześnie zachowuje naturalne instynkty obronne.
Stosunek do rodziny
Hovawart jest bardzo przywiązany do swojego domu i bliskich. Dobrze czuje się w rodzinach z dziećmi, o ile kontakt opiera się na wzajemnym szacunku i odpowiedzialnym podejściu. Lubi aktywność, wspólne spacery czy zabawy, dlatego najlepiej odnajduje się w domach, gdzie pies traktowany jest jako pełnoprawny członek rodziny.
Czujność i instynkt obronny
Wrodzona czujność sprawia, że hovawart jest doskonałym psem stróżującym. Nie jest jednak agresywny bez powodu – w pierwszej kolejności obserwuje i ocenia sytuację. Gdy uzna, że coś zagraża jego rodzinie lub terytorium, potrafi stanowczo zareagować. To pies odważny, który nie boi się stanąć w obronie swojego opiekuna.
Relacje z innymi zwierzętami
Dobrze wychowany hovawart zwykle potrafi żyć w zgodzie z innymi psami i zwierzętami domowymi. Wymaga jednak odpowiedniej socjalizacji od najmłodszych lat, ponieważ jego naturalna niezależność i instynkt obronny mogą powodować dominujące zachowania wobec obcych psów.
Inteligencja i samodzielność
Rasa ta cechuje się dużą inteligencją, ale też sporą dawką samodzielności. Hovawart potrafi podejmować własne decyzje, co bywa zaletą w pracy, ale w codziennym wychowaniu wymaga konsekwentnego przewodnika. To nie jest pies, który bezrefleksyjnie wykonuje każde polecenie – potrzebuje zrozumienia i mądrego prowadzenia.
Dla kogo jest odpowiedni?
Hovawart najlepiej sprawdzi się u osób aktywnych, konsekwentnych i gotowych poświęcić psu czas. To rasa dla opiekunów, którzy docenią jego inteligencję, potrzebę ruchu i naturalną czujność. Z pewnością nie jest to pies dla każdego – wymaga odpowiedzialności, cierpliwości i zapewnienia mu odpowiednich warunków do rozwoju.

Hovawart – pielęgnacja rasy
Sierść i jej pielęgnacja
Hovawart posiada półdługą, lekko falistą sierść z gęstym podszerstkiem, która dobrze chroni go przed zimnem i wilgocią. Pielęgnacja sierści nie jest bardzo wymagająca, ale wymaga regularności. Wystarczy czesanie 2–3 razy w tygodniu, aby uniknąć kołtunów i usunąć martwy włos. W okresach linienia, które pojawiają się głównie wiosną i jesienią, czesanie warto wykonywać codziennie.
Kąpiele i higiena skóry
Hovawarty nie wymagają częstych kąpieli – najlepiej ograniczyć je do sytuacji, gdy pies naprawdę się zabrudzi lub zacznie nieprzyjemnie pachnieć. Do mycia zawsze należy używać specjalnych szamponów dla psów, które nie naruszają naturalnej bariery ochronnej skóry. Dzięki temu sierść zachowuje połysk, a skóra jest zdrowa i odporna na podrażnienia.
Pielęgnacja uszu, oczu i zębów
- Uszy – opadające uszy hovawarta sprzyjają gromadzeniu się wilgoci i zanieczyszczeń. Warto je regularnie sprawdzać i czyścić specjalnym preparatem do higieny uszu.
- Oczy – raz na kilka dni dobrze jest przetrzeć oczy gazikiem nasączonym solą fizjologiczną, aby uniknąć podrażnień.
- Zęby – systematyczne szczotkowanie zębów specjalną pastą dla psów pomaga zapobiegać kamieniowi nazębnemu i chorobom przyzębia.
Pazury i łapy
Pazury hovawarta zwykle ścierają się naturalnie podczas spacerów, ale jeśli pies nie ma wystarczającej ilości ruchu, należy je skracać co kilka tygodni. Warto również kontrolować stan opuszek łap – zwłaszcza zimą, gdy sól drogowa może powodować podrażnienia, oraz latem, gdy asfalt bywa bardzo gorący.
Czy hovawart wymaga profesjonalnego groomingu?
Na co dzień wystarczy regularna pielęgnacja w domu. Jednak właściciele często decydują się na wizyty u groomera, aby skrócić nadmiar sierści w newralgicznych miejscach (np. wokół łap czy uszu). Profesjonalna pielęgnacja przydaje się szczególnie w okresie intensywnego linienia.
Pielęgnacja hovawarta w pigułce
Choć hovawart nie jest wymagający pod względem pielęgnacji, to potrzebuje systematycznej troski. Regularne czesanie, kontrola uszu i oczu oraz dbanie o zęby i łapy wystarczą, by pies cieszył się zdrowiem i nienagannym wyglądem.

Hovawart – wychowanie rasy
Potrzeba konsekwencji od pierwszych miesięcy
Hovawart to pies inteligentny i samodzielny, dlatego wychowanie należy rozpocząć jak najwcześniej. Już od szczenięcia trzeba wprowadzać zasady i konsekwentnie się ich trzymać. Brak jasnych reguł może sprawić, że pies zacznie podejmować decyzje na własną rękę, co w dorosłym wieku bywa problematyczne.
Socjalizacja z otoczeniem
Jednym z najważniejszych elementów wychowania hovawarta jest szeroka socjalizacja. Szczenię powinno mieć kontakt z różnymi ludźmi, dziećmi, innymi psami i zwierzętami. Warto także przyzwyczajać go do różnych sytuacji i miejsc – miejskiego hałasu, samochodów, ruchliwych ulic. Dzięki temu dorosły pies będzie bardziej zrównoważony i pewny siebie.
Relacja z właścicielem
Hovawart bardzo silnie przywiązuje się do swojego opiekuna, dlatego więź i wzajemne zaufanie są podstawą wychowania. Pies potrzebuje obecności człowieka – samotne spędzanie wielu godzin dziennie może prowadzić do problemów behawioralnych, takich jak szczekanie czy niszczenie przedmiotów.
Metody wychowawcze
Najlepiej sprawdzają się metody pozytywnego wzmocnienia: nagradzanie smakołykiem, zabawą lub pochwałą. Surowe karcenie nie przynosi efektów, a może wręcz zniszczyć zaufanie psa do właściciela. Hovawart uczy się chętnie, gdy widzi w człowieku konsekwentnego i spokojnego przewodnika.
Reagowanie na zachowania niepożądane
Ze względu na instynkt obronny hovawart może być czujny wobec obcych. Wychowanie powinno obejmować naukę kontrolowania emocji i właściwego reagowania. Warto pracować nad komendami takimi jak „zostań” czy „do mnie”, aby pies umiał wyciszyć się w każdej sytuacji.
Najczęstsze błędy wychowawcze
Do typowych błędów należy brak konsekwencji, opóźnione rozpoczęcie socjalizacji czy zbyt pobłażliwe podejście. Hovawart potrafi być sprytny i szybko wykorzysta każdą słabość w podejściu właściciela. Właśnie dlatego najlepiej, aby trafiał do osób świadomych i gotowych na codzienną pracę z psem.
Najważniejsze wskazówki dotyczące wychowania
Hovawart to pies wymagający mądrego prowadzenia, ale odwdzięcza się lojalnością i oddaniem. Jeśli wychowanie przebiega konsekwentnie i z wykorzystaniem pozytywnych metod, wyrasta z niego stabilny i wspaniały towarzysz rodziny.

Hovawart – szkolenie rasy
Dlaczego szkolenie jest tak ważne?
Hovawart to pies o silnym charakterze i dużej inteligencji. Brak odpowiedniego szkolenia może sprawić, że stanie się zbyt samodzielny i trudny do kontrolowania. Szkolenie nie tylko ułatwia codzienne życie z psem, ale także wzmacnia więź pomiędzy nim a właścicielem.
Jak rozpocząć szkolenie hovawarta?
Najlepiej zacząć od podstawowych komend, takich jak „siad”, „leżeć”, „do mnie” czy „zostań”. Nauka powinna przebiegać w spokojnej atmosferze, z wykorzystaniem pozytywnego wzmocnienia – nagród w formie smakołyków dla psa, pochwał i zabawy. Hovawarty nie reagują dobrze na krzyk czy kary fizyczne, dlatego kluczowa jest cierpliwość i konsekwencja.
Etapy nauki i trudniejsze elementy
- Podstawy posłuszeństwa – codzienne ćwiczenie prostych komend.
- Nauka chodzenia na smyczy – rasa ta ma dużo siły, dlatego warto od początku uczyć spokojnego spacerowania.
- Kontrola instynktu obronnego – szkolenie powinno obejmować umiejętność wyciszania emocji i prawidłowej reakcji na obcych ludzi oraz psy.
- Szkolenie zaawansowane – hovawarty świetnie sprawdzają się w tropieniu, ratownictwie czy psich sportach, dlatego warto rozwijać ich talenty.
Hovawart a psie sporty
Ze względu na wytrzymałość i chęć do pracy, hovawarty mogą brać udział w różnych aktywnościach, takich jak agility, obedience czy nosework. To nie tylko sposób na rozwój psa, ale także świetna okazja do budowania relacji i zapewnienia mu odpowiedniej dawki ruchu.
Najczęstsze błędy w szkoleniu
- zbyt późne rozpoczęcie nauki,
- brak konsekwencji,
- monotonne ćwiczenia, które zniechęcają psa,
- brak zrozumienia naturalnych instynktów rasy.
Klucz do sukcesu w szkoleniu
Szkolenie hovawarta wymaga konsekwencji, cierpliwości i czasu. To pies, który lubi współpracować, ale tylko wtedy, gdy ufa swojemu przewodnikowi. Jeśli opiekun będzie spokojny, konsekwentny i sprawiedliwy, pies odwdzięczy się posłuszeństwem i zaangażowaniem.

Hovawart – żywienie rasy
Podstawowe zasady żywienia
Hovawart to pies średniej i dużej wielkości, który potrzebuje dobrze zbilansowanej diety dostosowanej do wieku, poziomu aktywności i stanu zdrowia. Najlepiej sprawdzają się wysokiej jakości karmy pełnoporcjowe, bogate w białko zwierzęce oraz zdrowe tłuszcze. Dzięki odpowiedniemu żywieniu pies zachowuje prawidłową wagę, energię do codziennych aktywności i zdrową sierść.
Karmy suche i mokre
- Karma sucha – wygodna w podawaniu, łatwa w przechowywaniu i pomocna w dbaniu o higienę jamy ustnej psa.
- Karma mokra – bardziej aromatyczna i wilgotna, często lepiej akceptowana przez psy wybredne. Można ją stosować jako podstawę diety lub uzupełnienie karmy suchej.
Porcje i częstotliwość karmienia
Dorosłego hovawarta warto karmić 2 razy dziennie, dzieląc dzienną porcję na dwa posiłki. U szczeniąt liczba posiłków powinna być większa – 3 lub 4 razy dziennie w mniejszych porcjach. Stałe godziny karmienia pomagają w utrzymaniu prawidłowego metabolizmu i sprzyjają spokojnemu trawieniu.
Suplementacja i dodatki
Ze względu na wielkość rasy i predyspozycje do problemów ze stawami, często poleca się suplementy zawierające glukozaminę, chondroitynę czy kwasy omega-3. Warto też zadbać o preparaty wspierające skórę i kondycję sierści, zwłaszcza w okresach linienia.
Produkty zakazane dla psa
W diecie hovawarta należy bezwzględnie unikać produktów szkodliwych:
- czekolady,
- winogron i rodzynek,
- cebuli i czosnku,
- przyprawionych potraw z ludzkiego stołu,
- drobiowych kości, które mogą powodować uszkodzenia przewodu pokarmowego.
Dlaczego żywienie jest tak ważne?
Dobrze dobrana dieta to fundament zdrowia hovawarta. Odpowiednie żywienie wpływa na odporność, kondycję stawów, koncentrację w trakcie szkolenia oraz ogólną długość życia psa.

Hovawart – zdrowie rasy
Ogólna kondycja zdrowotna
Hovawart to rasa uchodząca za stosunkowo zdrową i odporną. Dzięki selekcji hodowlanej psy te zachowały dobrą kondycję i nie są szczególnie podatne na wiele chorób genetycznych. Jednak jak każda duża rasa, mają pewne predyspozycje zdrowotne, o których warto wiedzieć.
Najczęstsze problemy zdrowotne
- Dysplazja stawu biodrowego i łokciowego – problem charakterystyczny dla psów dużych ras, mogący prowadzić do bólu i ograniczenia ruchomości.
- Choroby serca – zdarzają się sporadycznie, dlatego wskazane są regularne kontrole weterynaryjne.
- Nowotwory – niektóre linie mogą mieć skłonności do występowania guzów, co wymaga czujności opiekuna.
- Problemy z uszami – ze względu na opadające małżowiny, w uchu łatwiej gromadzi się wilgoć, co sprzyja infekcjom.
Profilaktyka i badania kontrolne
Aby utrzymać hovawarta w dobrej kondycji, warto pamiętać o:
- regularnych wizytach u weterynarza,
- szczepieniach ochronnych,
- okresowych badaniach krwi i moczu,
- kontrolach stanu stawów, zwłaszcza u starszych psów.
Długość życia
Średnia długość życia hovawarta wynosi 10–14 lat, co jest bardzo dobrym wynikiem jak na rasę tej wielkości. Odpowiednia dieta, ruch i profilaktyka weterynaryjna mogą przedłużyć życie psa i poprawić jego komfort.
Aktywność fizyczna a zdrowie
Hovawarty potrzebują sporej dawki ruchu – codziennych spacerów i aktywności fizycznej. Brak ruchu może prowadzić nie tylko do nadwagi, ale także do problemów behawioralnych. Regularna aktywność wspiera zdrowie stawów, mięśni i układu krążenia.
Jak dbać o zdrowie hovawarta?
- utrzymywać prawidłową wagę psa,
- kontrolować stan uszu i zębów,
- zapewniać suplementy wspierające stawy psa,
- reagować na pierwsze objawy bólu lub spadku energii.
Zdrowie hovawarta w pigułce
Hovawart to rasa stosunkowo odporna, ale wymagająca świadomej opieki. Odpowiednie żywienie, aktywność fizyczna i regularna profilaktyka weterynaryjna pozwalają cieszyć się zdrowym i pełnym energii towarzyszem przez długie lata.

Hovawart – cena rasy i koszt utrzymania
Cena szczenięcia hovawarta
Zakup psa tej rasy z legalnej hodowli zarejestrowanej w Związku Kynologicznym w Polsce (ZKwP/FCI) to wydatek rzędu 4 000 – 8 000 zł, w zależności od renomy hodowli, rodowodu oraz przeznaczenia psa (do towarzystwa czy wystawowego). Szczenięta przeznaczone do hodowli lub sportu mogą kosztować więcej.
Koszty podstawowej opieki
Oprócz ceny zakupu należy uwzględnić koszty utrzymania hovawarta:
- karma – wysokiej jakości pożywienie to średnio 250–400 zł miesięcznie,
- weterynarz – szczepienia, odrobaczanie i profilaktyka to ok. 500–700 zł rocznie,
- akcesoria – smycz, obroża, legowisko, miski i zabawki – początkowo ok. 500–800 zł,
- ubezpieczenie zdrowotne (opcjonalne) – 400–800 zł rocznie.
Koszty dodatkowe
- suplementy wspierające stawy i odporność – 50–150 zł miesięcznie,
- szkolenie i zajęcia z psim trenerem – w zależności od kursu, od 600 zł do nawet kilku tysięcy zł,
- opieka podczas wyjazdu właściciela (hotel dla psów) – 50–100 zł za dobę.
Czy hovawart jest rasą drogą w utrzymaniu?
Choć nie jest to rasa najdroższa pod względem ceny zakupu, to jej utrzymanie wymaga regularnych wydatków. Ze względu na wielkość psa miesięczne koszty są wyższe niż w przypadku mniejszych ras. Jednak przy odpowiednim planowaniu budżetu są to koszty przewidywalne i rozsądne.
Co wpływa na całkowity koszt?
Na ostateczny koszt utrzymania hovawarta wpływają takie czynniki jak:
- rodzaj wybranej karmy,
- częstotliwość wizyt u weterynarza,
- styl życia właściciela (np. korzystanie z hotelu dla psów, szkolenia),
- indywidualne predyspozycje zdrowotne psa.
Najważniejsze informacje o kosztach
Decydując się na hovawarta, trzeba być świadomym, że to inwestycja na kilkanaście lat. Regularne wydatki na karmę, profilaktykę zdrowotną i aktywność psa są nieodłącznym elementem odpowiedzialnej opieki.

Hovawart – podsumowanie
Uniwersalny pies stróżujący i rodzinny
Hovawart to rasa o bogatej historii, która przez wieki pełniła rolę psa stróżującego i obrońcy domostw. Dziś nadal zachowuje swoje naturalne instynkty czujności, ale jednocześnie doskonale odnajduje się w roli wiernego towarzysza rodziny. Jego lojalność, przywiązanie i odwaga sprawiają, że jest psem godnym zaufania.
Atuty rasy
- silne więzi z opiekunem i rodziną,
- naturalny instynkt stróżujący,
- inteligencja i zdolność do nauki,
- stosunkowo dobra odporność zdrowotna,
- elegancki, harmonijny wygląd.
Wyzwania dla właściciela
Hovawart to nie jest rasa dla każdego. Wymaga:
- konsekwentnego wychowania i szkolenia,
- odpowiedniej dawki ruchu i zajęć umysłowych,
- bliskiego kontaktu z człowiekiem – źle znosi samotność,
- regularnej pielęgnacji sierści i profilaktyki zdrowotnej.
Dla kogo będzie najlepszym wyborem?
Hovawart świetnie odnajdzie się w aktywnej rodzinie, która spędza dużo czasu na świeżym powietrzu. To pies odpowiedni dla osób, które potrafią być konsekwentne i cierpliwe w wychowaniu. W zamian oferuje nie tylko wierność i oddanie, ale także poczucie bezpieczeństwa i niezastąpione towarzystwo.
Ostateczna ocena rasy
Hovawart to pies dla świadomych i odpowiedzialnych opiekunów. Przy właściwej opiece, szkoleniu i miłości odwdzięcza się wieloletnią lojalnością, radością i zdrową energią. To rasa, która łączy w sobie cechy psa użytkowego i rodzinnego – idealny wybór dla tych, którzy szukają prawdziwego przyjaciela na lata.




















